Salie (Salvia officinalis)
Beschrijving
Salie is een doorlevende, houtachtige plant die winterhard is. Ze vraagt een echt zonnige standplaats en een mineraalrijke, goed doorlaatbare bodem.
Groeit salie in de halfschaduw of schaduw, dan zal ze wel groeien maar dan ontwikkelt ze meer thyon wat giftig is. Wil je de salie regelmatig gebruiken dan geef je die dus een plekje in volle zon.
Smalbladige salie heeft langwerpige grijsgroene, viltige bladeren, breedbladige salie (Salvia officinalis major) heeft bladeren die breder zijn maar verder ook grijsgroen en viltig.
Breedbladige salie groeit vlotter, maakt gemakkelijk afleggers en is kwalitatief zeker zo goed als de smalbladige. In juni bloeien beide met blauw-paarse lipbloemen die veel bijen aantrekken. De breedbladige bloeit iets minder uitbundig maar met grotere bloemen. De smalbladige zaait zich gemakkelijk spontaan uit maar maakt niet zo gemakkelijk afleggers.
Snoei
Als je salie jong wil houden is het nodig de plant jaarlijks te snoeien net zoals lavendel en tijm. Je doet dat best in april als de groei op gang komt. Dan zie je helemaal beneden aan de stengels of takken de nieuwe oogjes uitkomen. Je snoeit dan alle takjes tot boven het eerste of tweede oog af, soms tot dichtbij de grond. Zo worden eventueel nog slapende ogen gestimuleerd om uit te lopen en omdat de plant reeds een goed wortelstelsel heeft verschijnen er snel mooie, verse, malse stengels. Snoei je voor de winter dan kunnen de kortgeknipte takken invriezen en dat kan de dood van de plant betekenen. Snoei je niet dan groeit de plant steeds verder aan de toppen en elk jaar worden de stengels iets meer houterig. Na enkele jaren zijn er onderaan geen slapende ogen meer omdat de stengels helemaal houtig geworden zijn. Op een bepaald moment breken ze af en dat betekent het einde van de plant. Bij de breedbladige salie gaan de stengels op de grond liggen en gaan inwortelen. Zo kruipt deze salie verder door de tuin.
Gebruik
In de tuin voegt salie een andere bladstructuur, een andere kleur en vooral geur toe aan de groentebedden. De geurige bloemen lokken veel insecten waaronder bijen. Het snoeisel is goed bruikbaar als mulch en dat op het moment dat er nog niet veel mulchmateriaal beschikbaar is.
Salie bezit veel medicinale eigenschappen, waaronder desinfecterende. Bij verkoudheid salie samen met tijm in een kom overgieten met kokend water en dat inademen, werkt ontsmettend voor de bovenste luchtwegen. De Chinezen waren verwonderd dat Europeanen bij hen thee kwamen halen terwijl ze zelf salie hadden. Ze gaven dan ook 2 kisten thee voor 1 kist salie. Een oud versje zegt: ‘Wie wil leven voor altij, eet salie in de mei.’
Ook in de keuken is salie op vele manieren bruikbaar. Je kan het gebruiken bij het bakken in vet of van vette gerechten zoals vlees. Salie maakt het beter verteerbaar. Salie vormt een onderdeel in de mixed herbs die bestaan uit tijm, marjolein en salie.
Thee van enkele salieblaadjes, vers uit de tuin, is een aangename drank en werkt verzachtend en ontsmettend bij keelpijn.
Kauwen op salieblaadjes voorkomt tandsteenvorming.
Geef salie een zonnig plekje in de tuin, niet te ver van de keuken af.